Τα αυτόματα κιβώτια ταχυτήτων υπάρχουν στην αγορά εδώ και δεκαετίες. Σε περιοχές όπως η Βόρεια Αμερική, έχουν επικρατήσει από καιρό έναντι των χειροκίνητων, όμως στον ευρωπαϊκό χώρο η ανάπτυξή τους παρατηρείται στην τελευταία δεκαετία και αναμένεται να συνεχιστεί και την επόμενη, με αυξανόμενο ρυθμό.
Αντίστοιχη με την ποσοτική είναι και η τεχνολογική ανάπτυξη των συστημάτων αυτών. Έτσι σήμερα συναντούμε πολλούς νέους διαφορετικούς τύπους αυτομάτων κιβωτίων, όπως τα αυτόματα κιβώτια περισσότερων των 7 ταχυτήτων, οι τύποι CVT (Continuous Variable Transmission – κιβώτιο συνεχώς μεταβαλλόμενης σχέσης) και DCT (Dual Clutch Transmission – κιβώτιο διπλού συμπλέκτη) και παραλλαγές αυτών. Φυσικά, στο προσκήνιο πλέον μπαίνουν σταδιακά και οι αυτόματες μεταδόσεις των ηλεκτρικών οχημάτων.
Ο κομβικός ρόλος του υγρού κιβωτίων
Σε ό,τι αφορά τη λίπανση των συστημάτων μετάδοσης, γενικά οι οδηγοί δεν έχουν επαρκή ενημέρωση ή άποψη για τα λιπαντικά αυτά (ή καλύτερα «υγρά μετάδοσης»), καθώς η αλλαγή του υγρού γίνεται σε διαστήματα πολύ πιο αραιά σε σχέση με το λάδι κινητήρα. Πολλοί μάλιστα οδηγοί – ιδιαίτερα αν δεν κάνουν πολλά χιλιόμετρα – αλλάζουν το ίδιο το αυτοκίνητο πριν χρειαστεί να αλλάξουν το λάδι μετάδοσης.
Παρόλα αυτά, η σημασία του υγρού του κιβωτίου είναι πολύ μεγάλη, καθώς αυτό επιτελεί πολλές και σημαντικές λειτουργίες, κάτω από δύσκολες συνθήκες. Αν δεν το κάνει με την αναμενόμενη απόδοση, τότε θα έχουμε απρόβλεπτες και κοστοβόρες συνέπειες για το όχημα. Συνοπτικά, οι λειτουργίες αυτές είναι:
- Μείωση των τριβών και της φθοράς: ειδικά στα αυτόματα κιβώτια, ο έλεγχος των τριβών καθίσταται ακόμα πιο επιτακτικός
- Διαχείριση δυναμικών φορτίων, ροπών και δονήσεων
- Διάχυση της παραγόμενης θερμότητας
- Απομάκρυνση επιμολύνσεων από τα σημεία διεπαφής των μετάλλων
- Προστασία έναντι φθοράς και διάβρωσης.
Ο έλεγχος της τριβής και η διατήρηση επαρκούς λιπαντικής μεμβράνης είναι 2 αντίρροπες δυνάμεις, τις οποίες το υγρό μετάδοσης καλείται να φέρει σε ισορροπία. Αυτό καθιστά το σχεδιασμό του πολύ πιο δύσκολο από ένα λιπαντικό κινητήρα.
Ένα ανεπαρκές ή υποβαθμισμένο από τη χρήση υγρό μετάδοσης μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα, όπως:
- Υπερβολικός θόρυβος
- Μειωμένη απόκριση του κιβωτίου
- Δυσκολία στη διατήρηση της σωστής πίεσης, ώστε το υγρό να μεταφέρει σωστά την υδραυλική ισχύ που απαιτείται για την αλλαγή των σχέσεων.
- Φθορά του κιβωτίου και δυσάρεστη οσμή καμένου λαδιού.
Επιλέγοντας τη βέλτιστη λύση
Για τους παραπάνω λόγους, η σωστή επιλογή υγρού μετάδοσης είναι απολύτως σημαντική για το συνεργείο, εφόσον επιζητεί την άριστη εξυπηρέτηση του οδηγού, αλλά και τον οδηγό, εφόσον επιζητεί το χαμηλότερο δυνατό κόστος κτήσης του οχήματός του. Εξίσου σημαντική είναι και η διαδικασία αλλαγής του υγρού μετάδοσης, όπου συνιστάται η πλήρης αλλαγή με διαδικασία “flushing”. Σύμφωνα με αυτή, το παλαιό υγρό δεν αποστραγγίζεται απλώς, αλλά το κιβώτιο καθαρίζεται εσωτερικά και το νέο υγρό τοποθετείται χωρίς να υπάρχουν κατάλοιπα παλαιού υγρού ή άλλων επικαθίσεων στο κιβώτιο.
Σήμερα στην Ελλάδα η Shell προσφέρει στους οδηγούς μια πλήρη γκάμα υγρών αυτόματης μετάδοσης, που καλύπτει τη συντριπτική πλειοψηφία των οχημάτων. Τα προϊόντα αυτά έχουν αναπτυχθεί σε συνεργασία με τους μεγαλύτερους κατασκευαστές αυτοκινήτων, χρησιμοποιώντας πρωτοποριακές συνθέσεις, συμπεριλαμβανομένων και των βασικών ελαίων από Φυσικό Αέριο (Gas to Liquids). Στόχος είναι πάντα η μέγιστη κάλυψη των απαιτήσεων που αναφέρθηκαν παραπάνω για ένα υγρό αυτόματης μετάδοσης.
Συγκεκριμένα, τα υγρά που διατίθενται στον κλάδο των επιβατηγών αυτοκινήτων, είναι τα παρακάτω:
